Aktualności

Opublikowane w

Weszliśmy na scenę

Weszliśmy na scenę. Czas więc na kilka fotografii z dokumentacji. Najpierw jednak słówko wyjaśnienia. Garnitur jeszcze się szyje, więc ten na zdjęciach to tzw roboczy. „Właściwy” jest tylko jego kolor. Coś już jednak widać… i tak…

Wprawdzie składanie torów to ciężka sprawa, ale w końcu pociąg udało się podłączyć…

Szybka charakteryzacja… Przyklejanie wąsów to nie jest łatwa sprawa…

Dyskusja z reżyserką Małgorzatą Szyszką o tym co, gdzie, jak i kiedy…

Podziwiamy kolejkę, bo działa! (Dziękujemy pani Małgorzacie Sawickiej!)

Reżyserka Małgorzata Szyszka przy pracy…

Jeszcze dyskusja… i…

pierwsza PROFESJONALNA SESJA FOTOGRAFICZNA

autor Jędrzej Chmielewski

Opublikowane w

Co pisała Skręcipitka, czyli co dostała Janka…

Obiecałem, że zdradzę, czy Janka dostała książkę, którą polecił kupić dla niej Antoleniek. W domowym archiwum zachowały się dwa list autorstwa Skręcipitki. Wynika z nich, że z ortografia miała problemy. Cóż… interesowało ja malarstwo, a nie pisanie. Od literatury i muzyki specem był Antoleniek. Skręcipitka kochała sztuki wizualne. Zapewne stąd obie kartki do Antoleńka to reprodukcje malarstwa. O czym pisała do męża?

Kochany Antoleńku!

Dziękóje Ci za listy i pocztówki które oczekiwałam z cierpliwością. Jestem słaba, ale się nie przejmuj do 5 lipca już nie długo niech tylko Pan Bóg da nam zdrowie to wszystko będzie dobrze. Dziękuję ci bardzo za słowo chonoru, które mi dałeś w liście, przepraszam że tak mało. Twoja na zawsze Karolka
Kazio jest zawsze przy mnie.

Kazio to rodzony brat Karolki – Kazimierz Przybytkowski, o którym już pisałem. Przypominam zdjęcie.

Mój najukochańszy!

Dziękóje Ci za tak dobre rady, będę się starała wszystkie wypełnić, tylko takie posłuszeństwo dużo kosztuje, Antoleńku Może już Pan Bóg da niedłógo a nadejdzie dzień upragniony dlamnie bo źle mi bez Ciebie. Jance książki nie kupiłam Sienkiewicza tylko z dziejów w 24 obrazkach. Ona ją czyta a żeby mogła Tobie opowiedzieć. Baba już poprała, siano koszą, musze się spieszyć, bo nie zdąży dojść, No dowidzenia wracaj szczęśliwie Twoja na zawsze Karolka.

Tak więc Janka dostała tylko podręcznik do historii. Z przekazów rodzinnych wiadomo, że Sienkiewicza dostała później i ponoć zrobił na niej wrażenie.

 

Opublikowane w

Słówko o… wąsach!

Kto nie widział filmu „Borat: Podpatrzone w Ameryce, aby Kazachstan rósł w siłę, a ludzie żyli dostatniej” to na pewno i nim słyszał. Grający tam główną rolę Sacha Baron Cohen miał sumiaste wąsy. Były to jego naturalne, prawdziwe wąsy, które dla potrzeb filmu zapuszczał cały rok! No właśnie! Rok! Tyle trwa „hodowla” takich wąsów. Antoleniek również miał sumiaste wąsy. Niestety ja na roczne „hodowanie” takiego zarostu pozwolić sobie nie mogę (mam zobowiązania wobec producenta pewnego serialu). Tak więc skorzystam z wąsów sztucznych. Dostałem je, (o czym zresztą już wspominałem) dzięki wsparciu Joanny Nowrotek (na co dzień charakteryzatorki telewizyjnej). Joanna z zamiłowania prowadzi tez firmę „Moje-śmoje” i gorąco zachęcam do podejrzenia co  robi w chwilach, w których nie zajmuje się charakteryzacją. A teraz wracam do wąsów.  

Czemu piszę o tych wąsach? Nie tylko dlatego, że przybył kolejny rekwizyt do spektaklu. To jest dobry moment, by zaprezentować Antoleńka z okresu sanatoryjnego.

W młodości Antoleniek wąsów nie nosił. Tu na zdjęciu z siostrami. Tak wyglądał około 1900 roku.

Tak wyglądał, gdy jeździł do Szafranowa leczyć się z gruźlicy. Taka była moda. Takie wówczas noszono wąsy! Dziś takie wąsy to rzadkość. Wtedy zaś uważano je za męskie i piękne. Niektórzy panowie je czesali. Czy czesał je Antoleniek? W listach o tym nie wspomina, ale po zdjęciach można sądzić, że podkręcał je. No i chyba podobały się Karolce. Są przesłanki, że lubiła wąsatych. Jakie to przesłanki? O tym… innym razem.

Na tym zdjęciu widać również, że nosił kamizelkę i zegarek na dewizce…

Na tym zdjęciu i na następnym widać, że nosił odpinany kołnierzyk do koszuli…

 

Opublikowane w

Antoleniek i Janka, czyli ojciec i córka

Jedyna córka Antoleńka – Janka (babcia scenarzystki) z pewnością była dzieckiem dającym rodzicom w kość. Świadczą o tym liczne przekazy rodzinne. Są też tego fragmenty w listach.

Janka czy jest grzeczna i czy się uczy, ciebie czy słucha, powiedz jej ze ja bym się na nią gniewał, gdy będzie grzeczna to pójdę z nią do teatru gdy przyjadę.

Oto sama Janka.

Zdjęcie od I-szej Komunii świętej. Była wychowywana w tej wierze, w której wyrastał jej ojciec, czyli w katolicyzmie.

 Ukończyła pensję Zofii Kurmanowej. Miała zdolności matematyczne.

Antoleniek przywiązywał dużą wagę do jej edukacji, także tej patriotycznej:

Ps. Kochana Janko!
Życzę ci zdrowia i zdolności do nauki, abyś była pociecha rodziców i wierną córką swojego kraju.
Twój ojciec
A Adamski.

W jednym z listów do żony pisał:

„Jankę pocałuj ode mnie. Niechże ona też przyśle pocztówkę z wiadomościami o sobie. Jak się sprawuje? Czy mamusi słucha? Czy się uczy? Karolciu, kup Jance Historię Polski. Taką, jak ma Heniu Chodkowskich. Tytuł jej zdaje się „Polska w dwudziestu obrazkach”. Zresztą zobacz u Heniusia. Kosztuje dwadzieścia kopiejek tylko i Janka niech ją czyta. A gdy ja przyjadę, to mi opowie co przeczytała.”

W kolejnym miał inną propozycję:

Jance naszej na imieniny nie kupuj żadnych lalek ani głupich zabawek, kup jej Sienkiewicza „W pustyni i w puszczy”, a może to jest inny tytuł tej książki. Zapytaj się Janka Orlickiego o tytuł i niech ci poradzi gdzie ją kupić. 

Czy Karolka spełniła tę prośbę? O tym następnym razem…

PS Przybył nam sponsor. Wąsy do spektaklu ufundowała Joanna Nowrotek z firmy moje-śmoje.

Opublikowane w

Gale dworskie i święta

W czasach Antoleńka oprócz świąt kościelnych obchodzono też święta państwowe. Jednak jak to pod zaborami bywało nie były to święta polskie. Co więc obchodzono? Wiadomości o tym można czerpać miedzy innymi ze wspomnianych już przeze mnie kalendarzyków. Tu podawane są dwie daty wg. Kalendarza juliańskiego i gregoriańskiego. Dziś 23 kwietnia. Czy to dziś przypadały wspomniane w kalendarzyku imieniny jej cesarskiej mości Pani Aleksandry Teodorówny? Przyznam, ze już chciałem składać życzenia, ale… policzyłem, pomyślałem, poczytałam i doszedłem dno wniosku, że nie. To data wg. Kalendarza juliańskiego, a przecież dziś stosujemy gregoriański. Dlatego te imieniny będą dopiero 6 maja. Życzeń na szczęście składać nie trzeba, bo imć Teodorówna nie żyje. W dokumentach oficjalnych zwana jest zresztą Fiodorówną, co wynika zapewne z faktu, ze rosyjskie imię Fiodor jest odpowiednikiem greckiego Teodora.

W kalendarzu podawano też święta ludzi wyznania mojżeszowego. Stąd wiadomo, że obchodzono wtedy m.in.: Post Estery i Purym, Święta powstania świata, pamiątkę zdobycia Jerozolimy, pamiątkę spalenia świątyni w Jerozolimie i święta Kuczek.

Choć Skręcipitka była wyznania ewangelicko-augsburskiego Antoleniek był katolikiem. Co świętował? Z listów wynika, że… Zielone Świątki i Boże Ciało…

„W Mokotowie wszyscy zdrowi? Wszystkim drzewom pokłoń się ode mnie, żydówce z rybami i wszystkim miejscom znajomym. Jakie zielone świątki były u nas? Pogoda czy była ładna? Tutaj obchodzą trzeci dzień świąt. Posługaczka całą werandę moją umaiła brzeziną. Miałem choć wspomnienie naszych świąt.”

„Dziś święto – Boże Ciało. Karolcia pewno już posprzątała, ubrała się odświętnie, maluje sobie, jeśli jej kto z gości nie przeszkodzi. No do widzenia Karolciu. Antoś całuje Karolcię wszędzie. Jankę w gębę.”

Janka to córka Antoleńka i Karolki. No i tak a propos Janki, świąt i kalendarza to jeszcze na koniec jeden dokument. Oto akt urodzenia Janki… Daty w dwóch kalendarzach… Że też im się to wtedy nie myliło…

Opublikowane w

Teatr mój widzę ogromny

„Teatr mój widzę ogromny,
wielkie powietrzne przestrzenie,
ludzie je pełnią i cienie,
ja jestem grze ich przytomny.”

Tak pisał w 1904 roku Stanisław Wyspiański. Jak wtedy wyglądały teatry w Warszawie? W kalendarzyku z 1903 roku, który ostał się po Antoleńku jest informacja o czterech stołecznych scenach teatralnych. Są też ceny biletów. Sądząc po cenniku na wizytę w teatrze stać wtedy było prawie każdego. Dziś różnie z tym bywa, ale… mam nadzieję, że na „Listy do Skręcipitki” widzowie przyjdą. Zrobimy wszystko, by bilety były w przystępnej cenie, choć z drugiej strony… co dziś znaczy określenie „przystępna cena”? Wróćmy jednak do warszawskich teatrów.

W okresie zaborów w stolicy działały Teatry rządowe:
Od 1833 – Teatr Wielki wraz z Teatrem Rozmaitości
od 1870 – Teatr Letni
od 1880 – Teatr Mały
od 1881 – Teatr Nowy
od 1901 – Teatr Nowości

W kalendarzyku Antoleńka znalazły się układy miejsc na sali i ceny biletów do czterech z nich.

Z listów pisanych dziesięć lat później niż wydany jest kalendarzyk wynika, że Antoleniek lubił teatr. Lubiła go też Skręcipitka. „Dla rozrywki poproś Kazika, żeby choć raz na tydzień kupił bilet do letniego teatru.” – pisał Antoleniek do żony. Wspomniany w liście Kazik to Kazimierz Przybytkowski. Był rodzonym bratem Karolci, zwanej przez męża Skręcipitką, Cipuchną, Przekotuchną, Pierdzimączką vel Salcesonem Ewangelickim. 30 grudnia 1919, a więc już po akcji, kiedy dzieją się „Listy do Skręcipitki” umrze na hiszpankę. Będzie to miało miejsce w Ostrowi Mazowieckiej. Jest na liście strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1919, 1920 (pozycja 30030), bo wtedy ludzi dziesiątkowały nie tylko wojny, ale też choroby…  grypa czy gruźlica na którą cierpi Antoleniek…

Kazimierz Przybytkowski – syn Władysława i Anny z Neumannów

PS Lada moment wchodzimy z próbami na scenę. A chętnych do zobaczenia mnie na dużym ekranie zapraszam do kin na „Żywie Biełaruś”. Nie jestem tam wrażliwym, inteligentnym Antoleńkiem… Wręcz przeciwnie…

Opublikowane w

Czemu Salceson Ewangelicki

Pisałem jakiś czas temu, że Antoleniek w listach nazywa Karolkę „Salcesonem Ewangelickim”. A wszystko dlatego, że była ona wyznania ewangelicko-augsburskiego. Czas na dowód w postaci stosownego dokumentu.

Opublikowane w

Postęp prac i rekwizyty cz. 2

Jakoś tak się złożyło, że dziś przyszły pocztą dwa rekwizyty od sponsorów.

Najpierw przyszła walizka. W końcu Antoleniek, który jedzie do Szafranowa do Sanatorium w 1913 roku na pewno nie ma ze sobą plecaka ze stelażem ani walizki na kółkach. Może mieć kufer lub drewnianą walizkę.  Znalezienie sponsora – w osobie producenta takiego bagażu było niemożliwe, bo dziś nikt nie produkuje drewnianych walizek. Trzeba było szukać na internetowych aukcjach. Znaleźliśmy kilka. Jedną z nich kupiła nam przyjaciółka projektu i autorka kostiumu Danuta Niemczyk.

Walizka wygląda tak, jakby należała kiedyś do Antoleńka, bo widnieje na niej litera… A!

Po walizce przyszła kolejka. Jej fundatorem jest czytelniczka scenarzystki – prywatna osoba – pani Małgorzata Sawicka. To wspaniałe, że ufundowała nam ten rekwizyt. Przykre, że nie chciał tego zrobić nikt z hurtowników takimi artykułami, ani żaden właściciel internetowego sklepu modelarskiego, którym w zamian za ten przedmiot oferowaliśmy  reklamę.

Ważne jednak, że kolejka wreszcie jest i ma lokomotywę na węgiel, a więc taką, jaka ciągnęła pociąg, którym daleko za Ural jechał Antoleniek.

Opublikowane w

Postęp prac i rekwizyty cz. 1

Czas uchylić rąbka tajemnicy, czyli napisać słowo o postępie prac nad monodramem. Z reżyserką Małgorzatą Szyszką kończymy domowe próby czytane. (Na zdjęciach my na początku prób.) Za moment wejdziemy na scenę. Wtedy napiszę słówko o scenografii, nad którą pracujemy wszyscy troje.

Ja w czasie zażartej dysputy nad kształtem postaci…

…a to… reżyserka. Też w zażartej dyspucie.

A teraz czas na słowo o… rekwizytach. Dzięki firmie Venezia mamy już buty dla Antoleńka. To jeden z ważniejszych rekwizytów, bo w czymś trzeba po scenie chodzić… Buty muszą wyglądać na takie, które noszono sto lat temu. 

Garnitur się szyje, a konkretnie szyje go nam Danuta Niemczyk, która do pracy nad garniturem przygotowywała się studiując i zdjęcia Antoleńka i fotografie z epoki, a także książki o historii mody ubiorów.

Czapkę przygotowuje pani Cieszkowska z firmy Cieszkowski, szyjącej czapki od 1864 roku. Jest duże prawdopodobieństwo, że te czapki, które na dwóch fotografiach ma na głowie Antoleniek, zostały uszyte przez jej przodków.

Osobną sprawą są drobne rekwizyty używane przez Antoleńka w trakcie spektaklu. Na przykład taki zegarek… Do garnituru szyta jest kamizelka… W kamizelce musi być kieszonka na zegarek. W końcu bohaterowi w Sanatorium w Szafranowie czas dłuży się niemiłosiernie. Gdy brana była miara na kamizelkę i szyta specjalna kieszonka korzystaliśmy z zegarka, który dała scenarzystka Małgorzata Karolina Piekarska (prawnuczka Antoleńka). Zegarek należał do drugiego jej pradziadka Ludwika Piekarskiego. Ale jak z takim  zabytkowym zegarkiem podróżować potem po Polsce, a zwłaszcza za granicę np. na wschód? Postanowiliśmy poszukać czegoś „epokowego”, ale współczesnej produkcji. Udało się! Na internetowej aukcji kupiliśmy za niecałe 25 złotych zegarek, którego sprzedawca określił mianem „zegarka dla kolejarza”. No czyż nie wymarzony dla Antoleńka?  Poniżej porównanie obu zegarków. Oryginalnego z epoki z tym „retro” współczesnej produkcji.

Poniżej koperta zegarka „retro” awers, rewers i cyferblat.

Antoleniek pisze listy… czym? Tu przydałoby się pióro i kałamarz. Z „przydomowego muzeum” wzięliśmy pióro jeszcze sprzed wojny oraz kałamarz retro, ale współczesnej produkcji kupiony kiedyś na internetowej aukcji. Jest też ulubiona książka Antoleńka, czyli oryginalne Quo Vadis z 1902 roku, autorstwa Henryka Sienkiewicza, jego ulubionego pisarza. Są tez epokowe binokle i futerał. Być może te rzeczy należały do niego, ale nie mamy pewności.

Opublikowane w

Nie tylko kolejarz, ale i kupiec

Z listów Antoleńka wynika, że skąpy nie był. W jednym z listów radzi Karolce, by kupiła bilet do letniego teatru. W innym donosi, że chce jej kupić tureckie pantofle. Pisze też, by niczego sobie nie żałowała. Nie zmienia to jednak faktu, że lubił liczyć co ile kosztuje i co ile jest warte. Myślę, że wynika to z faktu, że w 1912 roku ukończył trwające niespełna pół roku kursy handlowe wieczorne. Skąd to wiadomo? Zachowało się… jego świadectwo!