Monodram Zacharjasza Muszyńskiego
W pamiątkach po wielkiej miłości Antoleńka i Karolki, czyli tytułowej Skręcipitki zachował się album. Typowy sztambuch, tak charakterystyczny dla przełomu XIX i XX wieku. A w sztambuchu… Same wpisy Antoleńka.
Dziś część pierwsza, czyli troszkę obrazków.
Oj zdało mi się zdało,
Żem pokochał duszę,
Pokochałem ciało,
Teraz cierpieć muszę.
28/7/1902 r.
Coś jest niezwykłego w miłości tych dwojga. Przede wszystkim to, że zostało po niej bardzo dużo pamiątek. Dziś ja piszę krótko, a czytelnicy podziwiają… listek. Ma ponad sto lat! (I też jest dla Skręcipitki!) Trudno w to uwierzyć, że jest aż tak stary. Prawda?
Listek dla Karolki na pamiątkę. dnia 9 Lipca 1902r.
Karolciu! pamiętaj o mnie. Bo ja o tobie zawsze pamiętam.
Obiecałem, że napiszę o lekturach Antoleńka, jakie czytał podczas pobytu w Sanatorium w Szafranowie. Dokładnych informacji nigdzie nie ma, ale… wielce prawdopodobne, że czytał Henryka Sienkiewicza. Po pierwsze zachowały się ustne przekazy rodzinne, że lubił jego książki. Po drugie pisze o nim w listach i to jego książkę „W pustyni i w puszczy” poleca kupić córce. Wreszcie po trzecie zachował się jego egzemplarz Quo Vadis. Wydana w 1902 roku nakładem Gebethnera i Wollfa najsłynniejsza powieść Henryka Sienkiewicza pełna jest notatek zrobionych ręką Antoleńka.
To z nich dowiadujemy się, że wzruszał go Petroniusz, to, „jak go wszyscy kochali”.
I to, jak kochała go Eunice. „Ileż dziś jest takich, jak Eunice…”
„umiej kochać, naucz kochać…”
albo
„kochać jest nie dość, trzeba umieć kochać i trzeba umieć nauczyć miłości.”
albo
„a gdyby niewdzięczność ludzka mogła mnie jeszcze dziwić”
Książka musiała zrobić na nim ogromne wrażenie, bo była zaczytana. W latach 90-tych rodzina zaniosła ją do introligatora, by z luźnych kartek rozpadającego się tomu, dawno zresztą pozbawionego okładki, zrobić znów książkę. Na końcu swojego egzemplarza „Quo Vadis” Antoleniek napisał: „Przeczytałem i nie raz zapłakałem”.
I dodał czterowiersz:
„Panie błagam Cię oświeć mą duszę.
A wtedy wszystkie nieprawości skruszę.
Jam grzesznik, lecz Tyś miłosierny Panie,
Więc ześlij mi zmiłowanie.”
Któż z nas czytając tę książkę nie wzruszył się i nie zadał sobie pytania „Quo Vadis, Domine”?
PS Dla każdego „Niewiernego Tomasza” tradycyjnie skany oryginałów książki.
