Teatr mój widzę ogromny

„Teatr mój widzę ogromny,
wielkie powietrzne przestrzenie,
ludzie je pełnią i cienie,
ja jestem grze ich przytomny.”

Tak pisał w 1904 roku Stanisław Wyspiański. Jak wtedy wyglądały teatry w Warszawie? W kalendarzyku z 1903 roku, który ostał się po Antoleńku jest informacja o czterech stołecznych scenach teatralnych. Są też ceny biletów. Sądząc po cenniku na wizytę w teatrze stać wtedy było prawie każdego. Dziś różnie z tym bywa, ale… mam nadzieję, że na „Listy do Skręcipitki” widzowie przyjdą. Zrobimy wszystko, by bilety były w przystępnej cenie, choć z drugiej strony… co dziś znaczy określenie „przystępna cena”? Wróćmy jednak do warszawskich teatrów.

W okresie zaborów w stolicy działały Teatry rządowe:
Od 1833 – Teatr Wielki wraz z Teatrem Rozmaitości
od 1870 – Teatr Letni
od 1880 – Teatr Mały
od 1881 – Teatr Nowy
od 1901 – Teatr Nowości

W kalendarzyku Antoleńka znalazły się układy miejsc na sali i ceny biletów do czterech z nich.

Z listów pisanych dziesięć lat później niż wydany jest kalendarzyk wynika, że Antoleniek lubił teatr. Lubiła go też Skręcipitka. „Dla rozrywki poproś Kazika, żeby choć raz na tydzień kupił bilet do letniego teatru.” – pisał Antoleniek do żony. Wspomniany w liście Kazik to Kazimierz Przybytkowski. Był rodzonym bratem Karolci, zwanej przez męża Skręcipitką, Cipuchną, Przekotuchną, Pierdzimączką vel Salcesonem Ewangelickim. 30 grudnia 1919, a więc już po akcji, kiedy dzieją się „Listy do Skręcipitki” umrze na hiszpankę. Będzie to miało miejsce w Ostrowi Mazowieckiej. Jest na liście strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1919, 1920 (pozycja 30030), bo wtedy ludzi dziesiątkowały nie tylko wojny, ale też choroby…  grypa czy gruźlica na którą cierpi Antoleniek…

Kazimierz Przybytkowski – syn Władysława i Anny z Neumannów

PS Lada moment wchodzimy z próbami na scenę. A chętnych do zobaczenia mnie na dużym ekranie zapraszam do kin na „Żywie Biełaruś”. Nie jestem tam wrażliwym, inteligentnym Antoleńkiem… Wręcz przeciwnie…

Gdzie go chrzcili, gdzie brał ślub

Teoretycznie dla potrzeb przygotowania monodramu ta historia nie ma znaczenia. Ale przecież, zgodnie ze złożonym w ministerstwie wnioskiem, oprócz uczenia się tekstu badam tło historyczne. I tak pomyślałem, że może kogoś zaciekawi gdzie: chrzczono Antoleńka i gdzie brał ślub. Otóż jedno i drugie wydarzenie miało miejsce w Kościele Świętej Trójcy na Solcu. Chrzczono Antoleńka na Solcu i ślub brał na tymże Solcu. Co ciekawe parafia panny młodej też była pod wezwaniem Świętej Trójcy, ale… nie była to ta sama parafia. Dlaczego? Ci, którzy czytali słowo o Skręcipitce, wiedzą już, że ta dama była również przez niego nazywana pieszczotliwie „Salcesonem Ewangelickim”. Działo się tak nie bez powodu. Otóż Skręcipitka była ewangeliczką, a jej parafia, (kościół luuterański), mieścił się na placu Małachowskiego, czyli koło Zachęty. Tam stoi zresztą do dziś. Został odbudowany po wojnie. Podobnie jak ten kościół, w którym para wzięła ślub.

Aktu ślubu znaleźć się nie udało. O tym gdzie to wydarzenie miało miejsce wiadomo z ustnych przekazów rodzinnych, ale akt urodzenia jest. Proszę bardzo. Dla tych, którzy rosyjskiego nie znają podaję tłumaczenie:

Miasto Warszawa kościół rzymsko-katolicki Świętej Trójcy nr dok. 361/1885
Świadectwo urodzenia wydane na podstawie ksiąg metrycznych. Oświadcza, że Antoni Adamski urodził się 7 / 19 grudnia 1884 roku z ojca Mateusza i matki Emilii z Wróblewskich. Prawdziwość tego stwierdza się świadectwem wydanym 28 Października / 10 listopada 1906 roku.

Numer aktu urodzenia wskazuje, że dokument został sporządzony w styczniu. Pewnie urodziny przed Bożym Narodzeniem nie sprzyjały szybkiemu załatwianiu metryki. Ten konkretny dokument prawdopodobnie wydano w związku z chrzcinami córki Janiny Adamskiej (urodzonej w 1905 roku) w przyszłości Bronisławowej Piekarskiej. Podwójne daty w dokumencie wynikają ze stosowania w Rosji kalendarza juliańskiego (pierwsza data), a na ziemiach polskich kalendarza gregoriańskiego (druga data). Ponieważ Polska od XVI wieku żyje wg. kalendarza gregoriańskiego, dlatego za datę urodzin Antoleńka należy uznać 19 grudnia…